Cercidiphyllum japonicum, hartjesboom, keukenboom of ook Judasboom genoemd, blinkt uit door een prachtig goudgele kleur in de herfst. Maar er is meer dat opvalt: de bladstelen zijn koraalrood, de bladvorm lijkt op een hart en er komen opvallende peulen aan.
De bladvoet is breed hartvormigHoewel het blader er hartvormig uit ziet en de Nederlandse benaming van de boom 'hartjesboom' is, komt dit niet zuiver overeen met de wetenschappelijke naam. Cerci is (vrij) te vertalen als kersrond. Boom met 'kersrond blad', mij ook best.
Boom of struik Cercidiphyllum (de enige soort in de familie van de Cercidipyllaceae) wordt meestal als boom gebruikt. Het wordt een boom van tien tot twintig meter hoog met een circa vijtien meter brede kroon. 't Is maar dat u het weet. In jong stadium is het een opgaande boom, later zakt de kroon breed uit. Je moet toch al een flink grote tuin hebben, wil je aan zo'n boom beginnen. Het is een snelle groeier. Na tien jaar heb je al een kanjer van om en nabij tien meter hoogte. Cercidiphyllum is ook te koop als struik. Zelf heb ik lange tijd een struikvorm in de tuin gehad. Na verloop van jaren is die toch maar gerooid: de struik wilde per se een boom worden. Verzet daartegen door elk jaar te snoeien helpt maar ten dele. Als meerstammige boom wordt de 'struik' echter heel fraai. Wie toch liever voor de echte gaat, kan daaraan ook heel veel genoegen beleven.
Cercidiphyllum heeft een mooie, regelmatig gevormde kroon Scheuten en takken zijn dicht bezet met bladparen (= di-phyllum) Een geurende boom Een bijzondere eigenschap van de boom is dat hij geurt/kan geuren bij het uitlopen van het blad èn als het blad is afgevallen. De naam 'keukenboom' heeft daarmee te maken. De geur die wordt verspreid, heeft veel weg van appelen die worden gekookt. Een zoetig zure geur dus. Wie de boom om deze reden zou willen aanschaffen, kan bedrogen uitkomen.
Al op jonge leeftijd kunnen peulen aan de boom komenEr zijn er die helemaal niet geuren als ze uitlopen, maar wel als het blad is afgevallen of... het gaat net andersom. Wie geluk heeft, beleeft twee keer de zoete geur.
Bloemen en vruchten In bloemen die opvallen en de aandacht trekken, blinkt Cercidiphyllum absoluut niet uit. Het zijn onooglijk kleine, witroze bloemetjes in okselstandige bundels. Wie goed oplet, zal in mei daarvan iets kunnen bespeuren. De boom is eenhuizig: manlijke en vrouwelijke vruchtbeginsels zijn in dezelfde boom aanwezig. Interessanter zijn de vruchten. Lange bruine peulen sieren de boom vanaf oktober tot ver in het voorjaar. De peulen zijn plat en de zaden zie je nauwelijks opbollen in het omhulsel. De peulen hangen net zoals de bloemen in de oksels van knoppen.
Zaden liggen dicht tegen de nerf van het omhulsel aanDe zaden zijn crème of diepbruin van kleur en niet groter dan vier of vijf millimeter in doorsnede.
De peulen zijn spectaculair. Ze hebben een diep mahonieachtige kleur en steken schitterend af tegen het donkere, bruinzwarte hout van de boom. Zaden zijn in rijpe toestand koffiebruin.
Snoeien Oudere en meerstammige bomen hebben nauwelijks meer snoei nodig. Hoe je moet snoeien wordt al bepaald bij de aanschaf: je hebt bomen met een harttak of het is een meerstammig exemplaar. * Bomen met een harttak worden in de loop van hun groei geleid: de onderste takken worden weggesnoeid (opkronen) als de boom hoger is dan drie meter of meer. Een eventuele dubbele harttak wordt ook weggesnoeid. * Een meerstammige boom/struik heeft weinig vormsnoei nodig. Het hangt ervan af of er struiken of planten onder staan. In dat geval kunnen de onderste, laag hangende takken worden weggesnoeid. Snoeien vindt plaats in de herfst tot einde winter. Dood hout of bevroren hout wordt in het voorjaar weggesnoeid.
